W ostatnich latach na polskim rynku pojawiły się profesjonalne maszyny do zbioru cebuli. Cechuje je wysoka jakość pracy oraz wydajność. Są oferowane zarówno przez producentów krajowych, jak i zagranicznych.
Zalecanym systemem uprawy cebuli na skalę przemysłową jest układ pasowo-rzędowy, który ułatwia mechanizację prac pielęgnacyjnych oraz zbioru. Technologiczny proces zbioru cebuli obejmuje ścięcie szczypioru, podkopanie cebuli, obróbkę mieszaniny technologicznej w zespołach roboczych kombajnu na stole przebierczym (separacja gleby i resztek roślinnych) i zgromadzenie plonu w zbiornikach lub środkach transportowych. Zbiór cebuli może być wykonywany jedno- lub dwufazowo. W Polsce cebula najczęściej jest zbierana dwufazowo. Pierwszy etap obejmuje wykopanie cebuli za pomocą kopaczek przenośnikowych i pozostawienie jej na wałach dla wstępnego podsuszenia na polu. Drugi etap to zbiór cebuli maszyną podbierająco-ładującą. Najczęściej wykorzystuje się do tego celu zaadaptowany kombajn ziemniaczany.
Holenderska produkcja
Jednym z producentów maszyn do zbioru cebuli jest holenderska firma Samon, która wchodzi w skład grupy APH, zrzeszającej producentów maszyn oferujących pełen zakres sprzętu do produkcji ziemniaków, cebuli i marchwi. W ofercie Samona znajdują się obcinacze szczypioru, kopaczki do cebuli z różnymi systemami kopania (wałek kopiący, lemiesz oscylujący, lemiesz stały) oraz przyczepiane i samobieżne zbieracze do cebuli.
Dla większych obszarowo gospodarstw są dostępne 3 zagonowe maszyny pozwalające na usuwanie szczypioru z rzędów o szerokości od 1,5 do 2,0 m. Są to maszyny zawieszane z hydraulicznie składanymi sekcjami na czas transportu.
Holenderski producent oferuje kopaczki 1-, 2- i 3-zagonowe pozwalające na zbiór z rzędów o szerokości od 1,5 do 2,25 m. Maszyny, zależnie od szerokości roboczej, są dostępne w wersji zawieszanej, przyczepianej oraz montowanej na nośnikach narzędzi. Maszyny budową przypominają kopaczki przenośnikowe do ziemniaków. W najprostszej wersji taśmy oraz wytrząsacze są napędzane od WOM-u. W pozostałych maszynach uzyskują napęd od silników hydraulicznych, zasilanych z hydrauliki ciągnika. Zależnie od warunków zbioru maszyny mogą być wyposażone w wał kopiący, system dyskowy lub lemiesz stały. Pierwsze z rozwiązań jest przydatne na gleby wilgotne. W takich warunkach wałek kopiący zabiera mniej gleby, niż tradycyjne rozwiązanie z lemieszem stałym. Pracę wałka wspomagają hydraulicznie napędzane boczne dyski. System dyskowy jest przeznaczony do prac na ciężkich glebach. Maszyny wyposażono w system automatycznej kontroli głębokości pracy.
Ofertę producenta dopełniają przyczepiane zbieracze do cebuli. Holenderska firma udostępnia trzy modele. Każdy z nich jest wyposażony w hydraulicznie sterowany podajnik z regulacją wysokości podawania. Najmniejszy model podbiera cebulę z rzędów o szerokości do 85 cm i może ją podawać na środek transportowy z maksymalną wysokością 3,2 m. Największą maszynę wyposażono w czterosekcyjny przenośnik umożliwiający rozładunek na wysokość do 4 m.
Innym holenderskim producentem jest firma Holaras, której dystrybutorem na polskim rynku jest Agrarada Sp. z o.o. Firma oferuje 6 modeli obcinaczy szczypioru w wersji zawieszanej na przednim oraz tylnym TUZ-ie. Elementem roboczym są trzy wirniki z nożami napędzane z WOM-u ciągnika. Wysokość cięcia jest regulowana automatycznie za pomocą czujników sterujących układem hydraulicznym. Szerokość robocza maszyn to 150, 180 i 210 cm.
Uzupełnieniem zestawu do zbioru cebuli są 3 modele kopaczek zawieszanych. Maszyny uzyskują napęd z WOM-u ciągnika. Są one wyposażone w hydraulicznie sterowane ekrany, układające zebraną cebulę w wałki.
Firma Holaras oferuje również maszyny samobieżne, które za jednym przejazdem obcinają szczypior oraz wykopują korzenie, składając je na wałku.
Duńska oferta
Duńska firma ASA-Lift jest znanym w Polsce producentem maszyn do zbioru warzyw. W zakresie zbioru cebuli producent oferuje zestaw składający się obcinacza szczypioru, kopaczki oraz maszyny ładującej. Gama obcinaczy składa się z dwóch modeli zawieszanych oraz maszyny przyczepianej. Pierwsze z nich napędzane z WOM-u. Wyposażono je w 4 regulowane hydraulicznie koła podporowe oraz 3 komplety noży obcinających. Montowane na przednim TUZ-ie mogą pracować samodzielnie lub w zestawie z kopaczką. Maszyny wyposażono w system automatycznej regulacji cięcia. Model przyczepiany dokonuje cięcia z 3 zagonów. Zespoły robocze są napędzane hydraulicznie od pompy, która jest zasilana z WOM-u ciągnika.
Ofertę producenta uzupełniają trzy zbieracze – jeden w wersji zawieszanej oraz pozostałe, będące maszynami przyczepianymi. Te ostatnie umożliwiają zbiór cebuli z wałka o szerokości 122 cm. Maksymalna wysokość podawania wynosi 2 m. Jeden z modeli doposażono w stół sortowniczy z platformą dla 2 osób.
Niemieckie maszyny
Pisząc o duńskim producencie, należy również wspomnieć o kombajnach znanej na polskim rynku firmy Grimme. Maszyny po zmianie przystawki podbierającej, umożliwiają zbiór cebuli z ułożonych wałków. Niemiecki producent oferuje bogatą gamę kombajnów przyczepianych oraz samobieżnych. Warto zaznaczyć, że od stycznia 2013 r. Grimme jest nabywcą większościowego pakietu akcji duńskiej firmy ASA Lift. Stąd duńskie maszyny są uzupełnieniem niemieckiej oferty.
Oferta francuska
Maszyny do zbioru cebuli są dostępne w ofercie francuskiego producenta Simon. Jedną z maszyn jest obcinarka do szczypioru. Jest to konstrukcja zawieszana otrzymująca napęd z WOM-u ciągnika. Wysokość cięcia jest regulowana hydraulicznie z kabiny ciągnika. Francuski producent oferuje także kopaczki przenośnikowe z wałkiem kopiącym.
Oferta włoska
Znanym na rynkach 54 krajów świata producentem maszyn do produkcji cebuli jest firma IMAC. Oferuje ona dwa modele zawieszanych obcinarek do szczypioru, które są napędzane od WOM-u ciągnika. Zespół roboczy stanowią trzy komplety podwójnych noży ustawionych pod kątem do podłoża. Wysokość cięcia jest regulowana automatycznie za pomocą czujników podających impulsy na układ hydrauliczny.
Zestaw maszyn do zbioru cebuli włoskiego producenta uzupełnia zawieszana kopaczka przenośnikowa oferowana w wersji do zbioru z zagonów o szerokości 140, 165 oraz 190 cm.
Produkcja krajowa
Krajowym producentem oferującym maszyny do zbioru cebuli jest firma Krukowiak z Brześcia Kujawskiego. Oferta producenta obejmuje ścinacze do szczypioru, kopaczki, zbieracze oraz obcinarki. Ścinacz do szczypioru jest dostępny w dwóch wersjach o szerokości roboczej 1,2 oraz 1,5 m. Maszyna może być mocowana na przednim oraz tylnym TUZ-ie. Napęd na głowice koszące zapewnia WOM, a wysokość wykaszania jest regulowana hydraulicznie z kabiny ciągnika.
Gama maszyn do zbioru cebuli obejmuje kopaczki Saturn. Są one maszynami zawieszanymi, wyposażonymi w wał ugniatający oraz formownicę. Są produkowane w trzech wersjach szerokości kopania 1,2 m, 1,5 m i 1,8 m. Zależnie od oferowanej wersji elementem kopiącym jest lemiesz (zalecany na ziemie ciężkie i zakamienione) oraz napędzany od WOM-u kwadrat kopiący (sprawdzający się na glebach lekkich, co gwarantuje mniejsze uszkodzenia mechaniczne cebuli). Dla dużych gospodarstw producent proponuje kopaczkę Profi. Są to maszyny zawieszane, wyposażone w kwadrat kopiący, wał ugniatający oraz formownicę. Ofertę producenta do zbioru cebuli dopełnia zbieracz Z 453, który podbiera z rzędów wysuszoną cebulę i przemieszcza na jadący z boku środek transportu. Zbiór odbywa się za pomocą zespołu składającego się z walca z pianki poliuretanowej i przenośnika rusztowego. Innym polskim producentem maszyn, które mogą być wykorzystane do zbioru cebuli jest firma Weremczuk z Niedzwicy Dużej. Oferuje ona uniwersalną niszczarkę do naci marchwi, pietruszki, pasternaku oraz szczypioru cebuli. Maszyna jest produkowana w wersji zawieszanej, dostosowanej do rozstawu rzędów 67,5 i 75 cm oraz do zagonów (150 cm). Otrzymuje napęd z WOM-u. Wysokość niszczenia naci/szczypioru jest regulowana na kołach podporowych.
dr inż. Jacek Skudlarski
Artykuł pochodzi z czasopisma Technika Sadownicza i Warzywnicza nr 3/2015
