Każdego roku państwa członkowskie Unii Europejskiej (UE) zgłaszają do Komisji Europejskiej około 2000 przypadków wykrycia organizmów szkodliwych dla roślin (czynników chorobotwórczych i szkodników) w towarach importowanych spoza UE. Jednym z takich jest Cucurbit chlorotic yellows virus – patogen stwarzający zagrożenie dla upraw warzyw w Europie.
Cucurbit chlorotic yellows virus występuje w Azji (Arabia Saudyjska, Chiny, Filipiny, Indie, Iran, Izrael, Japonia, Jordania, Liban, Korea Południowa, Sri Lanka, Tajwan), Afryce (Algieria, Egipt, Sudan), Ameryce Północnej (USA), a spośród krajów europejskich na Cyprze, w Grecji, Hiszpanii (wliczając w to Wyspy Kanaryjskie) oraz Turcji. Żywicielami wirusa są przede wszystkim różne gatunki roślin dyniowatych, w tym dynie (Cucurbita spp.), ogórek (Cucumis sativus), melon (Cucumis melo).
Porażane są też rośliny z innych rodzin, takie jak lucerna (Medicago sativa), sałata (Lactuca sativa) i różne rośliny dziko rosnące. W krajach Unii Europejskiej gatunek ten nie podlega obowiązkowi zwalczania (nie jest to agrofag kwarantannowy w UE). Wstępna ocena zagrożenia ze strony grzyba przeprowadzona przez Europejskie Biuro ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) przy użyciu narzędzia „PeMoScoring” pozwoliła uznać go za agrofaga stwarzającego potencjalne zagrożenie fitosanitarne w Unii Europejskiej.
Objawy porażenia na dyniowatych obejmują kruchość, zgrubienia, chlorotyczne plamy oraz żółknięcie liści a także chlorozę między żyłkami liści. Objawy te zwykle pojawiają się na podstawie rośliny, ale stopniowo rozszerzają się na kolejne liście, powodując całkowite żółknięcie ulistnienia co skutkuje niższymi plonami i niską jakością owoców. Chlorotyczne plamy pojawiają się tylko w początkowym okresie rozwoju choroby, a późniejsze objawy to przede wszystkim chloroza między żyłkami liści i żółknięcie liści.
Objawy te są nie do odróżnienia od tych spowodowanych przez niedobór składników pokarmowych i inne wirusy. Wektorem wirusa jest mączlik ostroskrzydły (Bemisia tabaci) (agrofagami kwarantannowymi są populacje pozaeuropejskie tego szkodnika, znane jako wektory wirusów), który może przenosić patogena np. w obrębie plantacji. Na większy dystans wirus przenoszony jest z roślinami, zwłaszcza do sadzenia. Wirus występuje w krajach o klimacie cieplejszym niż w Polsce, stąd prawdopodobieństwo jego przezimowania w gruncie jest niewielkie. Mógłby on natomiast rozwijać się w uprawach pod osłonami, np. na ogórkach lub sałacie. Mączlik ostroskrzydły – wektor wirusa notowany jest w Polsce w uprawach pod osłonami, lecz w niewielkim nasileniu. Mógłby on przenosić wirusa z porażonych roślin pochodzących z importu na inne rośliny w uprawie.
Źródło: PIORiN,
fot. RUI MAP ZHENG/VIA
BUGWOOD.ORG, https://www.cabidigitallibrary.org/doi/full/10.1079/cabicompendium.110472
