W ostatnich dniach marca wraz z Piotrem Różańskim z firmy Hazera odwiedziłam gospodarstwo Waldemara Jasonka znajdujące się w okolicach Proszowic w województwie Małopolskim. W trakcie naszej wizyty oceniliśmy jak przechowują się warzywa z zeszłorocznych zbiorów, głównie kapusta biała.
Waldemar Jasonek uprawia warzywa na powierzchni 10 hektarów. Jak twierdzi plantator – warzywa, które uprawiam pochodzą w większości z nasion dostarczanych przez firmę Hazera. Są to głównie gatunki takie jak: kapusta biała i czerwona (na areale 5 ha), papryka w tunelach (60 obiektów tunelowych). Kalafior i brokuł jest sprzedawany stałej grupie odbiorców. W pozostałych mniejszych ilościach na polach są uprawiane buraki oraz marchew.
Uprawiane odmiany kapust (sezon 2021)
Plantator uprawia kapusty z przeznaczeniem na świeży rynek, do kiszenia i w celu dłuższego przechowywania. O tym, czy materiał będzie nadawał się do przechowywania duże znaczenie ma odmiana.
Jedną z ciekawszych odmian uprawianych w gospodarstwie jest Castro F1, okazuje się być jedną z lepszych odmian na rynku. Wpisuje się w trend kulinarny! Bardziej spłaszczona, o delikatniejszym liściu i przede wszystkim smak, to coś, co najbardziej przyciąga klientów – podkreśla plantator. Jej główne zastosowanie to świeży rynek i kwaszenie. Na tą chwilę jest w dobrej kondycji i dobrze się przechowała.
Kolejną w uprawie jest Abel F1, który posiada zdolności do długiego przechowywania, jej zbiór odbywa się z reguły późną jesienią. Okres wegetacji tej odmiany wynosi ok. 150 dni. Odmiana ta jest polecana również do upraw ekologicznych. Istotne, iż Abel F1 to odmiana mało podatna na takie szkodniki jak wciornastek i odznacza się wysoką odpornością na Xanthomonas.
Bardzo dobrze przechowuje się również kapusta z odmiany Campbell F1, jej okres wegetacji wynosi ok. 140 dni. Campbell F1 charakteryzuje wysoka odporność na Fusarium i na bakteriozy z rodzaju Xanthomonas.
Odmiany uprawiane w tym gospodarstwo z przeznaczeniem od przechowywania to również Lucas F1 i Zoltan F1. Lucas F1 to późna odmiana przeznaczona do bardzo długiego przechowywania, bo aż do czerwca. O czym świadczy okres wegetacji wahający się w granicach 135 – 140 dni. Dzięki nalotowi woskowemu odmiana ta jest odporna na choroby i mniej zasiedlana przez szkodniki.
W przypadku odmiany Zoltan F1, którą również uprawiał Waldemar Jasonek okres wegetacji jest analogiczny do odmiany Lucas F1, bo wynosi ok. 140 dni. Ta odmiana kapusty jest odporna na wysokie temperatury i letnie okresy suszy, a przy tym jest odmianą wysokoplonującą. Zoltan F1 wyróżnia się odpornością na Fusarium i na bakteriozy Xanthomonas. Po przechowaniu nadal utrzymuje zielony kolor liści.
Do kolekcji uprawianych odmian przez Waldemara Jasonka dołączyła również odmiana kapusty włoskiej – Spinel F1. Okres wegetacji tej odmiany waha się w granicach ok. 140–150 dni. Główki kapusty Spinel F1 ważą 2-3 kg, a to znacznie mniej w porównaniu do wcześniej wymienionych odmian kapusty białej, gdzie ich waga to 3-4 kg. Spinel F1 to odmiana o wysokiej zimotrwałości, polecana na zbiór późny z możliwością przechowania do maja. Spinel F1 wyróżnia się wysoką odpornością na choroby powodowane przez bakterie z rodzaju Xanhtomonas i grzyby Alternaria. Waldemar Jasonek ceni tą odmianę za mała podatność na szkodniki, głównie mączlika, który jest dosyć często występującym intruzem wśród upraw kapusty włoskiej.
W przechowalni plantatora znalazła się również kapusta czerwona w odmianie Rostok F1 i Rozera F1, również z firmy Hazera.
W ocenie plantatora odmiany przeznaczone do przechowywania muszą wyróżniać się wyższą suchą masą, zawierają mniej wody, a podczas magazynowania są mało podatne na choroby. Po przechowywaniu odmiany te muszą być łatwe w obieraniu i przygotowywaniu do sprzedaży.
Warunki przechowalnicze są kluczowe
W ocenie producenta warunki przechowalnicze mają istotne znaczenie. Optymalna temperatura podczas przechowywania warzyw powinna być utrzymana na poziomie 1-20C.
Przymrozki wrześniowe, październikowe czy nawet listopadowe nie są większym problemem dla kapusty białej czy czerwonej. Jednak, by kapusta dobrze się przechowywała powinna być zdrowa aż do momentu zbiorów, bez jakichkolwiek oznak chorobowych.
Waldemar Jasonek przyznał, iż czasami odmiany kapust uprawiane w jego gospodarstwie po przechowywaniu – nawet przez wiele miesięcy wyglądały jak świeżo wycięte z pola. To wszystko dzięki odpowiednim zabiegom przedzbiorczym i odmianom, które są przystosowane do długich okresów przechowalniczych i oczywiście optymalnym warunkom przechowywania – dodaje.
Waga ma znaczenie!
Według Piotra Różańskiego termin siewu jest zależny od decyzji plantatora i planowanego okresu zbiorów. Najważniejszy, aby termin od posadzenia wynosił 140 -150 dni, w zależności od zaplanowanego wcześniej terminu zbioru. Standardowo na jednym hektarze uprawia się 25 000 główek kapusty. W ostatnich latach jest tendencja do zagęszczenia nasadzeń, nawet do 40 000 główek kapusty na 1 hektar, tylko po to, by główki były zbliżone wielkością i wagą do marketowych, czyli nie przekraczały masy 1,5–2 kg. Niektórzy odbiorcy oczekują nawet jeszcze mniejszych główek, których masa nie przekracza 1 kg. Uprawiając kapustę na świeży rynek warto więc wcześniej zaplanować rynek zbytu, tak uzyskany produkt był zgodny z tym czego oczekuje i wymaga odbiorca.
Sezon i trendy
Nasiona typowych, powszechnie jeszcze do niedawana uprawianych kapust, według przedstawiciela firmy Hazera mimo dobrej ceny w ostatnim sezonie nie cieszą się aż tak dużym zainteresowaniem w tym roku. Powodów takiej sytuacji jest wiele. Trend wśród kapustnych prawdopodobnie będzie dotyczył odmian delikatesowych, charakteryzujących się dobrym smakiem, rośnie zainteresowanie uprawą kapust stożkowych czy płaskich. Szczególnie ta druga może okazać się hitem w sprzedaży marketowej, bo jest silnie promowana. Z roku na rok widać też wzrost popytu na kapusty stożkowe.
Zeszłoroczny sezon okiem plantatora
Według plantatora miniony sezon nie wypadł satysfakcjonująco, a aktualnie zbyt jest mniejszy o 60-70% w porównaniu do lat poprzednich. Warto zauważyć, iż brakuje pracowników, głównie mężczyzn do pracy w gospodarstwach.
Kolejne czynniki utrudniające produkcję upraw to wzrost cen środków do produkcji. Z orientacyjnej kalkulacji plantatora koszt produkcji kapusty, od momentu wysiewu nasion do momentu sprzedaży wynosi obecnie około 1,70 zł/kg.
Kluczem do uzyskania wysokiej jakości plonów jest wiedza, doświadczenie i odrobina szczęścia – puentuje z uśmiechem plantator. W opinii Waldemara Jasonka błędem jest bazowanie na starych odmianach, ponieważ one wyradzają się, tracą odporność na patogeny. Zmiana klimatu również ma istotny wpływ na produkcję warzyw, szczególnie w przypadku stopnia odporności na zasiedlające je szkodniki i nowe choroby.
