Nowe zasady dotyczące importu towarów z Ukrainy do Unii Europejskiej weszły w życie 6 czerwca. Jest to konsekwencja wygaśnięcia obowiązującego do tej pory rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1392, ustanawiającego jednostronne środki liberalizacji handlu (tzw. ATM – Autonomous Trade Measures). Nowe zasady będą obowiązywać do końca 2025 roku i opierają się na postanowieniach Układu o stowarzyszeniu UE–Ukraina, obowiązujących przed 2022 r.
Od 6 czerwca 2025 r. import towarów z Ukrainy odbywa się na zasadach przewidzianych w Układzie o stowarzyszeniu UE–Ukraina z lat 2014–2022. Oznacza to ponowne wprowadzenie kontyngentów taryfowych na tzw. towary wrażliwe, głównie rolne, oraz powrót do systemu cen wejścia, który chroni unijny rynek przed importem owoców i warzyw po cenach dumpingowych.
Kontyngenty taryfowe w drugiej połowie 2025 roku (od 6 czerwca do 31 grudnia) zostaną proporcjonalnie zmniejszone do 7/12 ich rocznych wartości przewidzianych w Układzie. Komisja Europejska przygotowuje w tej sprawie szczegółowe rozporządzenie wykonawcze, którego publikacja spodziewana jest przed 6 czerwca br.
Rozwiązanie przejściowe i perspektywa negocjacji
Przywrócenie zasad stowarzyszeniowych traktowane jest jako rozwiązanie tymczasowe. Równolegle trwają negocjacje pomiędzy Komisją Europejską a stroną ukraińską nad nowym porozumieniem handlowym, opartym na art. 29 Układu o stowarzyszeniu. Celem jest ewentualne pogłębienie liberalizacji handlu, m.in. poprzez zwiększenie kontyngentów taryfowych.
Resort rolnictwa przypomniał, że Polska – podobnie jak kilka innych państw członkowskich – podtrzymuje stanowisko sprzeciwu wobec nadmiernej liberalizacji, argumentując, że mogłaby ona zagrozić interesom unijnych, w tym przede wszystkim polskich, rolników.
Ostateczna wersja nowego porozumienia handlowego zostanie przedłożona przez Komisję Europejską Radzie UE do akceptacji.
Przykładowe zmiany – analiza trzech produktów
Na stronie Ministerstwa Rolnictwa opublikowano zestawienie trzech przykładowych produktów według zasad z lat 2014-22, 2022-2025 i obowiązujacych od 6 czerwca br.
| Produkt | Układ o stowarzyszeniu (2014–2022) | ATM (2022–2025) | Nowe zasady (06.2025–12.2025) |
|---|---|---|---|
| Cukier | Bezcłowy kontyngent roczny – np. 20 tys. ton | Brak limitu i ceł | Kontyngent: 11 667 ton (7/12 rocznej puli) |
| Jaja | Bezcłowy kontyngent – np. 3 tys. ton | Brak limitu i ceł | Kontyngent: 1 750 ton |
| Kasze | Bezcłowy kontyngent – np. 5 tys. ton | Brak limitu i ceł | Kontyngent: 2 917 ton |
