Uprawa warzyw może przynieść zadowalające rezultaty w postaci obfitych plonów, jednak konieczne jest włożenie ogromnego trudu w pielęgnację roślin. Niestety bardzo często zdarza się, że mimo starań na terenie uprawy i tak zaczynają rozprzestrzeniać się choroby. To zły prognostyk, dlatego konieczne jest możliwie jak najszybsze rozpoznanie problemu. Na uprawach może pojawić się rak bakteryjny pomidora. Jak walczyć z tą chorobą?
Rak bakteryjny pomidora – co to jest?
Rak bakteryjny pomidora, znany również jako zgnilizna bakteryjna, to groźna choroba roślin wywołana przez bakterię Ralstonia solanacearum. Drobnoustrój atakuje głównie rośliny z rodziny psiankowatych, takie jak pomidory, ziemniaki, papryka czy bakłażan. W sumie natomiast potrafi zainfekować nawet 200 gatunków. Nie należy więc bagatelizować raka bakteryjnego pomidora. Zwalczanie tego problemu nie jest możliwe bez zrozumienia specyfiki choroby.
Schorzenie wywołuje bakteria glebowa Ralstonia solanacearum. Może ona przetrwać w glebie przez długi czas, co znacznie utrudnia pozbycie się jej. W ramach uprawy ten drobnoustrój przenosi się przez skażony materiał roślinny (bulwy, sadzonki, nasiona) wodę lub owady. Choroba jest szczególnie niebezpieczna, ponieważ bakterie mogą szybko rozprzestrzeniać się wśród roślin, powodując ich obumarcie.
Rak bakteryjny pomidora – skąd się bierze i dlaczego z taką siłą atakuje w Polsce?
Bakteria Ralstonia solanacearum naturalnie spotykana jest na obszarach tropikalnych i subtropikalnych w glebie. Najczęściej do Polski trafia za sprawą zainfekowanego materiału rozmnożeniowego, a więc poprzez bulwy, sadzonki czy nasiona. W naszym kraju najczęściej atakuje rasa 3, ponieważ jej rozwojowi najbardziej sprzyja temperatura oscylująca wokół 27°C. To sprawia, że latem w Polsce warunki są wręcz idealne.
Ten drobnoustrój chorobotwórczy infekuje roślinę, dostając się do jej środka poprzez otwarte aparaty szparkowe lub uszkodzone tkanki. Dalej przenika do naczyń w ksylemie. Za ich sprawą bakteria dostaje dostęp właściwie do każdego organu rośliny, ponieważ podlega transportowi wraz z wodą.
Rak bakteryjny pomidora – charakterystyka zachowania bakterii
Ralstonia solanacearum na terenie Unii Europejskiej ma status bakterii kwarantannowej. Z tego względu jej zaobserwowanie wiąże się z obowiązkiem zwalczania. Co jednak istotne, jest trudna do usunięcia. Dobrze sobie radzi w przypadku preferowanych gatunków atakowanych roślin, wybierając alternatywę w postaci okolicznych chwastów.
Co istotne, gdy na zewnątrz obserwuje się spore opady atmosferyczne, a temperatura utrzymuje się poniżej 27°C, schorzenie nie daje objawów, pozostając w stanie utajonym. Dzieje się tak do czasu, gdy warunki nie ulegną poprawie, a bakteria nie zacznie się namnażać.
Groźny rak bakteryjny pomidora – objawy
Objawy raka bakteryjnego pomidora, czyli zgnilizny bakteryjnej, mogą oczywiście różnić się w zależności od stadium choroby i gatunku rośliny. Są jednak pewne charakterystyczne cechy, które dla osoby dbającej o plantację powinny być alarmujące. Pierwszym z nich jest nagłe więdnięcie i obumieranie rośliny. Cały krzak pomidora może wykazywać ogólne osłabienie – wtedy liście zaczynają żółknąć, marszczyć się, zwijać oraz obumierać. Początkowo takie objawy występują na pojedynczych pędach lub gałązkach, a następnie rozprzestrzeniają się stopniowo na dalsze części rośliny.
Zakażenie bakterią wywołującą raka bakteryjnego pomidora powoduje także pojawienie się ciemnobrunatnych lub czarnych smug na łodygach i korzeniach. Ich obecność prowadzi do obumierania tkanek oraz blokowania przewodów naczyniowych. Bakterie raka pomidora atakują wiązki przewodzące w roślinie, co prowadzi do ograniczenia przepływu wody i składników odżywczych. To natomiast powoduje dalsze uszkodzenia tkanek, a co zatem idzie – większe osłabienie, a także szybsze obumieranie krzewu.
Zmienia się także system korzeniowy, jeśli roślina zostanie zarażona rakiem bakteryjnym pomidora. Objawy w tym obrębie to przede wszystkim deformacje, nadmierne zagęszczenie korzeni przybyszowych (także na łodydze), a także gnicie. Występowanie raka bakteryjnego można wreszcie sprawdzić poprzez nacięcie rośliny. Drobnoustroje powodują bowiem wydzielanie lepkiego, żółtego lub białego płynu – tzw. szlamu bakteryjnego. Co więcej, tkanka łodygi przyjmuje brązowe zabarwienie.
Rak bakteryjny pomidora – jak leczyć?
Z punktu widzenia osoby zajmującej się uprawą warzyw jedną z najgroźniejszych dla plantacji chorób stanowi właśnie rak bakteryjny pomidora. Zwalczanie go w wielu przypadkach jest niemożliwe, z uwagi na złożony charakter tego patogena. Bakteria ją wywołująca jest odporna na wiele środków chemicznych i nie można jej zwalczać za pomocą typowych fungicydów czy środków bakteriobójczych.
Gdy choroba zostanie rozpoznana, można jednak podjąć kilka działań mających na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się bakterii. Przede wszystkim konieczne jest regularne usuwanie oraz niszczenie zainfekowanych roślin, a po przeprowadzeniu tego procesu należy dokładnie dezynfekować narzędzia i sprzęt ogrodniczy, a przede wszystkim wszelkie przyrządy tnące. Co więcej, gdy objawy choroby zostaną zaobserwowane na bulwach, nasionach czy sadzonkach, nie należy wykorzystywać ich do rozmnażania roślin. W celu ograniczenia rozprzestrzeniania groźnej bakterii na całej uprawie warto na jakiś czas zmniejszyć intensywność i częstotliwość podlewania.
Co istotne, gdy na polu zostaną ustalone środki kwarantanny, hodowca ma obowiązek bezwzględnie ich przestrzegać.
