Własne warzywa prosto z gospodarstwa cieszą się ogromnym zainteresowaniem wśród konsumentów, zwłaszcza w sezonie. Coraz więcej producentów rolnych rozważa legalną bezpośrednią sprzedaż warzyw. Jak to zrobić zgodnie z przepisami? Jakie formy sprzedaży są dostępne dla rolnika i które formalności należy spełnić?
Rolniczy handel detaliczny
Dla producentów warzyw planujących regularną sprzedaż świeżych, nieprzetworzonych warzyw, rolniczy handel detaliczny (RHD) to najprostsza i najbezpieczniejsza forma działalności. Jest to rozwiązanie stworzone specjalnie z myślą o rolnikach, którzy chcą sprzedawać swoje produkty konsumentom końcowym lub lokalnym punktom gastronomicznym i sklepom.
Co wolno sprzedawać w ramach RHD?
W ramach RHD plantator może oferować świeże warzywa (ziemniaki, cebula, marchew, itd.), ale także przetwory – ale wyprodukowane na bazie produktów z własnego gospodarstwa.
Gdzie można prowadzić sprzedaż?
Sprzedaż można prowadzić bezpośrednio z gospodarstwa (np. przy drodze, na plantacji) i na targowiskach i lokalnych bazarach. W ramach RHD można także sprzedawać warzywa do lokalnych sklepów, restauracji, stołówek (ale tylko na terenie województwa i powiatów ościennych) oraz poprzez ogłoszenia w Internecie.
Warto pamiętać, że sprzedaż poza swoim gospodarstwem (np. na targowisku lub na gruncie publicznym – np. przy ulicy w najbliższej miejscowości) zwykle wymaga uiszenia opłaty i/lub zdobycia zgody na prowadzenie sprzedaży.
Aby sprzedaż odbywała się w zgodzie z przepisami niezbędne jest posiadanie zalegalizowanej wagi – bo zwykle warzywa i inne płody rolne sprzedawane są na wagę. Dlatego waga, z której korzystamy powinna mieć aktualną naklejkę legalizacyjną – zwłaszcza jeśli sprzedajemy produkty na placu targowym lub w miejscu publicznym.
Trzeba także wiedzieć, że w ramach prowadzenia RHD nie możemy zatrudniać nikogo do pracy – ta opcja nie przewiduje np. podpisania umowy o pracę z kimś, kto będzie obsługiwał nasz punkt sprzedaży.
Sprzedaż warzyw. Formalności krok po kroku
Aby legalnie prowadzić sprzedaż w ramach RHD, należy zgłosić zamiar rozpoczęcia działalności do powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej. Wystarczy wypełnić formularz zgłoszeniowy, wskazując rodzaj sprzedawanych produktów i miejsce ich pochodzenia. Nie jest wymagane posiadanie specjalistycznego zaplecza technicznego – ważne jednak, aby przestrzegać zasad higieny zbioru i przechowywania.
Plantator prowadzący RHD jest zobowiązany do dokumentowania sprzedaży. Wystarczy prosta ewidencja (zeszyt, tabela excel), zawierająca datę sprzedaży, ilość i rodzaj sprzedanych warzyw oraz cenę.
Na każdym punkcie sprzedaży lub opakowaniu należy zamieścić informację zawierającą nazwę produkt i informację, że wyprodukowano go w ramach Rolniczego Handlu Detalicznego.
Kwestie podatkowe i limit przychodów
Dochody z RHD podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych (PIT). Przy przychodach do 100 tys. zł rocznie, sprzedaż w ramach RHD jest zwolniona z obowiązku stosowania kasy fiskalnej – wystarczy prowadzenie ewidencji. Powyżej tej kwoty – należy zgłosić się do urzędu skarbowego w celu rozliczenia dochodu.
Warto dodać, że RHD nie powoduje automatycznie utraty statusu rolnika ryczałtowego w rozumieniu VAT – producent nie musi być vatowcem, o ile nie przekroczy progów ustawowych.
Sprzedaż warzyw – okazjonalnie
Dla gospodarstw, które sprzedają świeże warzywa tylko okazjonalnie, sezonowo i bez przetwórstwa, możliwe jest prowadzenie tzw. drobnej sprzedaży bez rejestracji – np. przy drodze lub na placu przydomowym. Należy jednak pamiętać, że sprzedaż może być prowadzona tylko konsumentom indywidualnym. Nie możemy dostarczać swoich produktów do sklepów czy restauracji, a skala działalności musi być niewielka – bez inwestycji w transport, magazynowanie i przetwórstwo.
Taka forma nie wymaga zgłoszeń, ale nie daje możliwości rozwijania sprzedaży na większą skalę.
Legalna sprzedaż się opłaca
Rozpoczęcie sprzedaży świeżych warzyw z gospodarstwa w sposób zgodny z przepisami nie jest trudne, a rolniczy handel detaliczny to narzędzie, które daje producentom realną szansę na zwiększenie dochodów bez konieczności pośredników. Co więcej – rejestracja RHD umożliwia legalne wejście na rynek lokalny z możliwością dostaw do sklepów, co może znacząco zwiększyć opłacalność produkcji warzyw.
