Jak informował Wojciech Kopeć w trakcie szkolenia pt. O kapustach i nie tylko, odbywającego się w Gminie Koniusza, wybierając nawozy warto zwrócić uwagę z jakich składowych są produkowane.
Uwaga na kadm
Takim przykładem są skały fosforytowe, które w swoim składzie oprócz oczywiście fosforu oraz wielu innych pierwiastków zawierają kadm, który zaliczany jest do metali ciężkich. I na ten pierwiastek, należy zwracać szczególną uwagę. Jego zawartość w nawozach mineralnych używanych do nawożenia warzyw może spowodować przekroczenia dopuszczalnych poziomów kadmu w oferowanych płodach.
Koleje źródła kadmu to jego naturalna zawartość w glebie, opady atmosferyczne, stosowane nawozy naturalne. Szczególnie groźne są również odpady przemysłowe, które czasami traktowane są jako nawozy, ale ich skład jest nieznany i z dużym prawdopodobieństwem można wraz z nimi wprowadzać do gleby metale ciężkie.
Jak informował W. Kopeć, średnia zawartość kadmu w glebach w Europie to 0,28 mg/kg. Niestety często w wielu regionach Polski (Małopolska, Śląsk, okolice Siedlec), ilości zawartego w glebie kadmu są znacząco większe. Dlatego warto zdecydować się na badanie gleby na zawartość tego metalu ciężkiego, zanim rozpocznie się uprawę na danym stanowisku.
Dopuszczalne normy
W przypadku nawozów, dopuszczalna zawartość kadmu, zgodnie z normą wynosi 50 mg/kg suchej masy nawozu (rozporządzenie MRiRW z dnia 18 czerwca 2008 r., Dz. U. Nr 119, poz. 76).
Tymczasem szacunkowa, średnia zawartość kadmu w nawozach oferowanych na unijnym rynku wynosi około 45 mg Cd/kg P2O5 (100 mg Cd kg P). Jednak w Polsce zawartość kadmu w nawozach fosforowych jest zdecydowanie wyższa i wynosi średnio 75 mg Cd/kg P2O5 (170 mg Cd kg P). Zastosowanie nawozów o takich wartościach prowadzi do poważnych konsekwencji – zbierane z pól warzywa, gdzie stosowane są takie nawozy z dużym prawdopodobieństwem mogą mieć przekroczenia w kontekście kadmu.
Na tle powyższych wartości wyróżniają się nawozy firmy Yara, które w swoim składzie zawierają nie więcej jak około 20 mg Cd/kg P2O5 (45 mg Cd kg P). Zakładając powyższe wartości trzeba sobie zdać sprawę, że stosują 80 kg nawozu fosforowego na ha, w krajach UE do gleby wprowadza się 3,6 g/ha, w oferowanych w Polsce nawozów – 6,0 g/ha, a nawozów z oferty firmy Yara 1,6 g/ha.
Jeszcze lepiej na tle tych wartości wypada jeden z topowych produktów firmy Yara jakim jest nawóz YaraMila Complex, który zawiera zaledwie około 9,1 mg Cd/kg P2O5, i zakładając zastosowanie 80 kg/ha tego produktu, do gleby wprowadza się poniżej 0,7 g/ha Cd.
Niestety, bardzo często za przyczyną przekroczeń dotyczących kadmu w plonie handlowym stoją nawozy, dlatego tak ważne w mojej ocenie jest dokładne poznanie ich składu oraz pochodzenie, które może determinować obecność w produkcie określonych pierwiastków. W przypadku naszej firmy, dzięki temu, że pokłady, z których czerpiemy surowce do produkcji m.in. nawozów fosforowych są wolne od kadmu lub zawierają go śladowe ilości, mamy pewność, że sięgając po te produkty, nie wprowadzamy do gleby kadmu. Z czym niestety w przypadku wielu innych nawozów fosforowych po ich zastosowaniu może być problem – informował W. Kopeć.
Możliwości ograniczenia pozostałości kadmu
Do sposobów, które pozwalają ograniczyć problem akumulacji kadmu w roślinach W. Kopeć zalicza:
– wybór odpowiedniego stanowiska
– stosowanie nawozów ogrodniczych o bardzo niskiej zawartości kadmu np. YaraMila Complex
– bilans kadmu w płodozmianie z uprawami ogrodniczymi – stosowanie nawozów rolniczych o ograniczonej zawartości kadmu np. z serii YaraMila
– nadmierne wapnowanie – pH>7,5, czasami niektóre nawozy wapniowe zawierają duże ilości kadmu
– ograniczenie akumulacji kadmu w roślinach, poprzez zmiany morfologiczne korzeni – preparaty na bazie kwasu ortokrzemowego stabilizowanego organicznie np. Actisil
– rozcieńczenie w plonie poprzez podlewanie, stosowanie niewielkiej dawki szybko działającego azotu, względnie potasu np. saletra wapniowa (Tropicote) lub saletra potasowo wapniowa (Unika Calcium).
– uwaga na stosowane wody, szczególnie z otwartych zbiorników, w których na skutek opadów deszczu z dużymi ilościami kadmu można wprowadzać na pole ten metal ciężki
– kadm może być również czasami wprowadzony z nawozami dolistnymi, które zawierają ten metal ciężki, szczególnie groźne wydaje się to w uprawach papryki
