Brak zimy spowodował, że większość szkodników upraw była aktywna już na przedwiośniu. Skutkowało to wieloma problemami, którym musieli stawić czoła rolnicy. Na uprawach widać już jednak pełne wiosenne przebudzenie, co niestety wiąże się również ze znacznym wzrostem zagrożenia ze strony chorób i szkodników. Skąd wiadomo, że takie zagrożenie występuje? I czy już trzeba stosować zabiegi ochronne?
Zgodnie z zasadami integrowanej ochrony roślin, których muszą przestrzegać producenci rolni, zużycie środków ochrony roślin powinno być ograniczone – należy je stosować tylko wówczas, gdy rzeczywiście w uprawach występuje określone zagrożenie oraz w ściśle określonej ilości. Skąd jednak wiadomo, że ryzyko zagrożenia konkretnym szkodnikiem dla upraw w danym regionie rośnie? W ocenie sytuacji bardzo pomocnym narzędziem – zarówno dla przedstawicieli Ośrodków Doradztwa Rolniczego, jak i dla rolników – jest Platforma Sygnalizacji Agrofagów.
Platformę Sygnalizacji Agrofagów uruchomiono w 2016 roku i od tego czasu odwiedziło ją ponad 815 tysięcy użytkowników. Na Platformie udostępniane są dane z ponad 350 punktów obserwacyjnych z całej Polski. W każdym z tych punktów prowadzone są obserwacje średnio w sześciu podstawowych uprawach. Rocznie na Platformie zamieszczanych jest około 1000 informacji o pojawiających się zagrożeniach dla upraw rolniczych.
„Z naszych danych wynika, że z zamieszczanych na Platformie Sygnalizacji Agrofagów informacji korzystają zarówno przedstawiciele ODR-ów, firm komercyjnych, jak i rolnicy. Duże zainteresowanie Platformą wynika z jej użyteczności. Monitorujemy uprawy w 350 punktach w całej Polsce i na tej podstawie stale aktualizujemy wyniki dla podległych im obszarów. Dlatego wyszukując zagrożenie dla danego regionu, użytkownik od razu widzi, czy ryzyko wystąpienia danego gatunku agrofaga jest w jego okolicy duże, czy też nie. W portalu można też od razu znaleźć praktyczne wskazówki – metodologie postępowania w przypadku wystąpienia konkretnego szkodnika w danej uprawie” – wyjaśnia dr hab. Anna Tratwal, kierownik Zakładu Monitorowania i Sygnalizacji Agrofagów w Instytucie Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu.
Potrzeba systematycznego monitorowania występowania chorób i szkodników roślin została podkreślona w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE z dnia 21 października 2009 roku, ponieważ jest bardzo ważnym elementem integrowanej ochrony roślin.
„Platforma Sygnalizacji Agrofagów to szczególnie ważne ogniwo, które jest jednocześnie praktycznym przejawem transferu wiedzy do praktyki rolniczej” – wyjaśnia Wiesława Nowak, dyrektor Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu. „Rolnicy mogą na bieżąco sprawdzać, jakie zagrożenie danym agrofagiem panuje w ich regionie i wdrażać odpowiednie działania ochronne opisane w metodykach udostępnianych na Platformie. Rolnicy znajdą tam informacje o metodach, terminach i narzędziach dotyczących zwalczania konkretnego gatunku szkodnika. Dzięki temu idea integrowanej ochrony roślin znajduje praktyczne zastosowanie” – dodaje.
Platforma Sygnalizacji Agrofagów jest podzielona na sześć głównych modułów:
- Sygnalizacja Agrofagów – moduł, na którym udostępniane są m.in. dane z obserwacji polowych (350 ośrodków w całej Polsce).
- Zwalczanie Agrofagów – moduł zawierający opracowania, ulotki i plakaty dotyczące Programów Ochrony Roślin.
- Metodyki i poradniki – część zawierająca metodyki integrowanej ochrony roślin uprawnych, sadowniczych, warzywnych i przemysłowych.
- Rolnictwo ekologiczne – poświęcone zwalczaniu agrofagów w rolnictwie ekologicznym, w tym metodom biologicznym.
- Doradztwo Rolnicze – moduł, w którym zebrane są linki do wszystkich Wojewódzkich Ośrodków Doradztwa Rolniczego.
- Partnerzy projektu.
„Platforma Sygnalizacji Agrofagów ma bardzo duże znaczenie dla prowadzenia integrowanej ochrony roślin w Polsce. Przede wszystkim dlatego, że umożliwia wczesne reagowanie na pojawiające się szkodniki – na początkowym etapie ich ekspansji łatwiej z nimi walczyć. Dzięki szeroko zakrojonym obserwacjom, w ponad 350 punktach w całej Polsce, mamy przekrój sytuacji w rodzimych uprawach i możemy skutecznie reagować na pojawiające się zagrożenia. I – co jest równie istotne – dzięki temu w ostatecznym rozrachunku zużywamy mniej chemicznych środków ochrony roślin, gdyż stosujemy je nie „na wszelki wypadek”, ale tylko wówczas, gdy wiemy, jakie zagrożenie jest obecne w uprawie” – podkreśla prof. Marek Mrówczyński, Dyrektor Instytutu Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu.
Monitoring agrofagów to obraz zagrożeń upraw w czasie rzeczywistym – opóźnienia tych sygnałów mogą dotyczyć najwyżej kilku dni.
Platforma Sygnalizacji Agrofagów (www.agrofagi.com.pl/) to portal stworzony przez Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy w Poznaniu we współpracy z Instytutem Ogrodnictwa w Skierniewicach oraz Instytutem Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowym Instytutem Badawczym w Puławach. Narzędzie to umożliwia wszystkim zainteresowanym jednostkom administracji państwowej, jednostkom doradczym, naukowym, jak również firmom i organizacjom branżowym oraz rolnikom szeroką i spójną współpracę w obszarze ochrony roślin.
